بودجه دانشگاه

دانشگاه در ایران هر سال بیش از یک میلیارد دلار از درآمد نفت یا مالیات را به طور مستقیم دریافت می کند.
دانشگاه درآمد اختصاصی نیز دارد. مثل هزینه ها و جریمه هایی که از دانشجویان می گیرد و یا اجاره ی زمینهای اختصاصی و خانه های سازمانی و .

به عنوان نمونه دانشگاه اصفهان در چند سال گذشته بخش زیادی از زمینها و ساختمانهای خود را که در بهترین نقطة شهر قرار دارد به بخش های اقتصادی اجاره داده است.
(این شیوه ی کسب درآمد حتی اگر پایدار باشد دانشگاهی نیست و در عمل باعث کوچکتر شدن دانشگاه می شود.)

دانشگاه بودجه ی غیر مستقیم نیز دارد. به عنوان نمونه تمام شرکتهای دولتی و بانکها و موسسات اقتصادی دولتی موظف هستند درصدی از بودجه ی خود را به پژوهش اختصاص دهند. 60 درصد این بودجه ی پژوهشی باید به دانشگاهها پرداخت شود و اگر این کار را نکنند خود خزانه از بودجه ی بانکها و شرکتهای دولتی برداشت می کند و به دانشگاه پرداخت می کند.

به همین دلیل به عنوان نمونه بخش فولاد یا پتروشیمی مجبور هستند با دانشگاهها قرارداد پژوهشی امضا کنند.
این قراردادها بین دو بخش از دولت هستند و معمولا نظارت خاصی بر آنها نمی شود. این پژوهشها  نقشی هم در افزایش درآمد شرکتها ندارند. به همین دلیل است که بخش خصوصی هیچ تمایلی به داشتن قراردادهای مشابه ندارد و شرکتها و بانکهای دولتی نیز از سر اجبار قانونی این کار را می کنند.
(قرارداد اقتصادی بین یک کارمند دولت با بخشی از دولت به دلیل مفاسدی که در آن است محدودیتهایی دارد که در قانون بیان شده است و اعضای هیأت علمی استثنا شده اند.)
حتی گاهی یک قرارداد شامل کلاس "مولوی شناسی" برای کارکنان فولاد است که سود آن برای دو طرف در این است که:

دانشگاه یک بخشی از بودجه ی پژوهشی فولاد را دریافت می کند و کارکنان فولاد نیز یکی دو ساعت متفاوت را تجربه می کنند.
 

سرجمع این مقدار پول نسبت به آنچه در دانشگاههای معتبر دنیا هزینه می شود ناچیز است و معمولا دانشگاه به درستی از کمبود بودجه گلایه دارد.

اما یک تفاوت اصلی وجود دارد.
درآمد دانشگاههای موفق از تولید علم است و بیش از آنچه هزینه می کنند برای کشور خود درآمد مستقیم دارند.

به عنوان نمونه گاهی فقط یک نشر دانشگاهی درآمد چند میلیارد دلاری دارد.
اما نشر دانشگاهی در ایران فقط سالهاست که بودجه دریافت می کند و از امکانات و کارمندان دانشگاه نیز استفاده می کند و به طور کامل ورشکسته است. این ضعف مدیریت مالی در سایر بخشهای دانشگاه نیز وجود دارد و علت اصلی آن نیز این است که دانشگاه نیازی به تولید ثروت ندارد و با بودجه ی دولت اداره می شود.

  
پی نوشت: در پیش نویس بودجه 1404 درآمد اقشار کم درآمد  از مالیات معاف شده است و در بین اقشار پردرآمد نیز فقط حقوق اعضای هیات علمی از مالیات معاف شده است.

(بیشتر کسانی که قانون بودجه را می نویسند و تصویب می کنند اعضای هیئت علمی دانشگاهها هستند که به طور موقت چند سالی در دولت یا مجلس هستند و در این مدت ترجیح می دهند با حقوق معلمی زندگی کنند و بعد از کار در دولت یا مجلس نیز به دانشگاه بر می گردند.)

جزئیات لایحه ی بودجه که به دانشگاه مربوط است:

اینجا

در عنوان این خبر به بودجه ی علم و دانشگاه اشاره شده است.

اما علم یک چیز است و دانشگاه یک چیز دیگر.